Na dzień 8 grudnia 2015 roku do Rejestru Klauzul Niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) wpisano ogółem 6221 klauzul niedozwolonych (w tym aż 1172 klauzule dotyczą handlu elektronicznego, a 346 dotyczy sprzedaży konsumenckiej).
Od momentu sporządzenia ostatniego raportu klauzulowego, to jest od 9 listopada do 8 grudnia 2015 roku wpisano do rejestru łącznie 37 nowych klauzul niedozwolonych. Z czego w kategorii Handel elektroniczny dodano w sumie 12 klauzul niedozwolonych, a w kategorii Sprzedaż konsumencka w ww. okresie dodano 2 klauzule niedozwolone.
Poniżej omówimy najciekawsze naszym zdaniem klauzule niedozwolone.
Za ewidentne błędy edytorskie nie odpowiadamy
[warning]Cena podana przy każdym towarze jest wiążąca od chwili złożenia przez klienta zamówienia (i jego potwierdzenia) i nie ulega zmianie nawet w przypadku wzrostu cen wyrobów w serwisie (za wyjątkiem cen zawierających ewidentne błędy edytorskie) (nr wpisu: 6185, Sygn. akt XVII AmC 24838/13)[/warning]
Postanowienie w którym sprzedawca umożliwił sobie korektę błędnej ceny pojawia się w prawie każdym raporcie klauzulowym. I jak widać sprzedawcy nie uczą się na błędach. Przypominamy, że zgodnie z art. 385[3] Kodeksu Cywilnego w razie wątpliwości za klauzulę niedozwoloną uważa się zapis, który wyłącza lub istotnie ogranicza odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Zapis ten niewątpliwie wyłącza odpowiedzialność sprzedawcy. Za klauzulę niedozwoloną zostanie uznany również zapis, który przyznaje kontrahentowi konsumenta uprawnienia do dokonywania wiążącej interpretacji umowy, czy też uprawnia kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie. Wielokrotnie powtarzaliśmy, że ustawodawca traktuje sprzedawców jako profesjonalistów, którzy odpowiadają za organizację i poprawne działanie swoich sklepów internetowych. Sprzedawcy nie mogą przerzucać odpowiedzialności za błędne działanie sklepów internetowych, np. pomyłki w cenach na konsumentów.
Pokreślmy, że samo sformułowanie ewidentne błędy edytorskie jest niejasne i daje sprzedawcy prawo do uznawania tego co jest a co nie ewidentnym błędem edytorskim, a więc nie wprost przyznają sprzedawcy możliwość dokonywania wiążącej interpretacji umowy.
Reklamacje wyłącznie drogą elektroniczną i w ustalonym terminie
[warning]Reklamacje powinny być składane tylko za pośrednictwem poczty elektronicznej – w przypadku innych dróg zgłaszania zażaleń, nie są one rozptrywane. Wszystkie skargi, dotyczące uszkodzonych towarów, należy zgłaszać w terminie, określonym w ust. 3 – reklamacje złożone później nie są uwzględniane (numer wpisu: 6199, Sygn. akt XVII AmC 12497/13)[/warning]
[warning]Przesłanie informacji o wadliwym asortymencie powinno nastąpić nie później, niż w terminie 3 dni od daty stwierdzenia uszkodzenia. (numer wpisu: 6197, Sygn. akt XVII AmC 12476/13)[/warning]
Należy podkreślić, że konsument może złożyć reklamację w dowolnej formie, a więc nie tylko na piśmie, lecz także w szczególności e-mailem, SMS-em, za pomocą komunikatora internetowego czy telefonicznie. Oczywiście, dla konsumenta najlepszą formą jest złożenie reklamacji listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru – taka forma dowodzi samego faktu złożenia reklamacji (przypomnijmy, że zgodnie z art. 6 KC Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne) oraz jasno wskazuje od kiedy zaczyna sprzedawcy biec termin na rozpatrzenie reklamacji. Należy dodać, że ten sam sprzedawca ograniczył konsumentowi okres w którym to konsument mógł skutecznie złożyć reklamację – takie postanowienie zawsze będzie uznane za niedozwolone, ponieważ jest sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco narusza jego interesy. Takie postanowienie łamie również prawo konsumenckie.
Przypomnijmy, że zgodnie z art. 568 § 2 KC Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady. Dodajmy, że jeżeli kupującym jest konsument, bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed upływem dwuletniego okresu odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi. Konsument więc może w przypadku ujawnienia się wady w 24. miesiącu po zakupie przez kolejny rok zgłosić reklamację sprzedawcy. Oczywiście, będzie musiał on dowieść samego faktu istnienia wady oraz tego, że ona lub jej przyczyna tkwiła w produkcie już w momencie jego wydania. Sprzedawca nie może ograniczyć swojej odpowiedzialności względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania.
Sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności za wysłany produkt
[warning]Odpowiedzialność za uszkodzenie towaru w trakcie transportu nie leży po stronie Sprzedającego. (numer wpisu: 6198, Sygn. akt XVII AmC 12488/13[/warning]
Wskazywana klauzula wprost narusza Kodeks Cywilny. Należy pamiętać, że ustawa z dnia 30 maja 2014 roku o prawach konsumenta nie tylko wprowadziła nowe zasady zwrotu towarów (np. wydłużyła termin do 14 dni), ale również znowelizowała wiele innych ustaw. Jedną z nich był Kodeks Cywilny. Ustawa o prawach konsumenta m.in. dodała do art. 548 KC § 3 jeżeli rzecz sprzedana ma zostać przesłana przez sprzedawcę kupującemu będącemu konsumentem, niebezpieczeństwo przypadkowej utraty lub uszkodzenia rzeczy przechodzi na kupującego z chwilą jej wydania kupującemu. Za wydanie rzeczy uważa się jej powierzenie przez sprzedawcę przewoźnikowi, jeżeli sprzedawca nie miał wpływu na wybór przewoźnika przez kupującego. Postanowienia mniej korzystne dla kupującego są nieważne. Co to oznacza dla sprzedawców? Sprzedawcy internetowi są odpowiedzialni za przesyłkę zamówioną przez konsumenta aż do momentu jej wręczenia.
Zgodnie ze stanowiskiem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów sprzedawca w sytuacji zagubienia listu ekonomicznego (należy pamiętać, że list ekonomiczny jest przesyłką nierejestrowaną i sprzedawca nie posiada ani dowodu nadania, ani dowodu odebrania przesyłki), aby wywiązać się z zawartej umowy będzie musiał ponownie ją nadać. (por. K. Lehmann, Przepisy konsumenckie dla przedsiębiorców, Warszawa, 2014)
Ukrycie zgody na Newsletter jest niedozwolone
[warning]Złożenie zamówienia w sklepie internetowym oznacza zaakceptowanie postanowień niniejszego regulaminu w brzmieniu z dnia złożenia zamówienia oraz oznacza wyrażenie zgody na otrzymywanie informacji handlowej w rozumieniu „Ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną” (numer wpisu: 6205, Sygn. akt XVII AmC 8261/13)[/warning]
Na podobną klauzulę niedozwoloną wskazywaliśmy w poprzednim raporcie klauzulowych (Złożenie zamówienia w cenniku internetowym oznacza wyrażenie przez Klienta zgody na otrzymywanie informacji handlowej w rozumieniu „Ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną” (numer wpisu: 6160, Sygn. akt XVII AmC 16536/13).
Pragniemy jeszcze raz podkreślić, że zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych za zgodę osoby, której dane dotyczą rozumie się oświadczenie woli, którego treścią jest zgoda na przetwarzanie danych osobowych tego, kto składa oświadczenie; zgoda nie może być domniemana lub dorozumiana z oświadczenia woli o innej treści; zgoda może być odwołana w każdym czasie. Ustawa ta nie wskazuje szczególnych zasad formułowania tej zgody.
Przypominamy, że zgoda na przekazywanie danych musi mieć charakter wyraźny, a jej wszystkie aspekty muszą być jasne dla podpisującego w momencie jej wyrażania. Czynności takiej nie konwaliduje późniejsze poinformowanie o treści regulaminu, ani możliwość zgłoszenia zastrzeżeń wobec pewnych form przetwarzania danych (odpowiedź na pytanie: CZY KLAUZULA ZGODY, JAKĄ PODMIOT ZAMIERZA UMIEŚCIĆ W TREŚCI UMÓW ZAWIERANYCH Z KLIENTAMI MOŻE BYĆ TWORZONA W SPOSÓB ZUPEŁNIE DOWOLNY? http://www.giodo.gov.pl/317/id_art/1431/j/pl/ dostęp: 07.12.2015r.).
Dodajmy, że zgodnie z art. 172 ust. 1. ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne zakazane jest używanie automatycznych systemów wywołujących dla celów marketingu bezpośredniego, chyba że abonent lub użytkownik końcowy uprzednio wyraził na to zgodę. W doktrynie wskazuje się, że telekomunikacyjnym urządzenie końcowym jest, zgodnie z art. 2 pkt 43 pr. telekom., urządzenie telekomunikacyjne przeznaczone do podłączenia bezpośrednio lub pośrednio do zakończeń sieci, a więc zatem np. telefon analogowy, cyfrowy, telefonii stacjonarnej lub mobilnej, telefaks, tablet czy wreszcie inne urządzenia lub ich części przeznaczone do podłączenia bezpośrednio lub pośrednio do zakończeń sieci, jak routery, modemy czy odpowiednio wyposażone komputery. (Lubasz D., Namysłowska M. (w:) Ustawa o prawach konsumenta. Komentarz., Warszawa, 2015)
Ponadto pragniemy przypomnieć, za niedozwolone należy uznać zaszywania oświadczeń w treści wzorca umowy. Oświadczenia woli powinny być złożone w sposób swobody i wyraźny. Podsumowanie raportu klauzulowego
Podsumowanie
Z porównaniu z poprzednim okresem liczba nowych klauzul wpisanych do rejestru wzrosła. DO rejestru wpisywane są klasyczne klauzule niedozwolone – sprzedawcy pomimo wielokrotnych apeli nie uczą się na błędach. Mamy nadzieję, że sprzedawcy nie będą zamieszczać klauzul w swoich regulaminach, w szczególności w obliczu zapowiedzianych na rok 2016 kontroli przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Przypominamy, że każda przegrana sprawa przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów, to koszt rzędu 1000-1500 zł. Dodajmy, że Prezes UOKiK uzyskał kompetencję do wydawania decyzji, w których może on uznać określone postanowienie wzorca umowy za niedozwolone – będzie na realizowana od kwietnia przyszłego roku.
Oczywiście, będziemy na bieżąco obserwować rejestr i informować Państwa o nowych klauzulach niedozwolonych.