W niniejszym wpisie przyjrzymy się nowym klauzulom niedozwolonym opublikowanym w rejestrze klauzul niedozwolonych prowadzonym przez Prezesa UOKiK od początku 2013 roku. Czy będzie to podobnie rekordowy rok jak poprzedni 2012? Tego jeszcze nie wiemy, ale 173 nowe klauzule niedozwolone od stycznia tego roku to poważna sprawa zarówno dla polskich przedsiębiorców, jak i konsumentów, którzy zawierają z nimi umowy.
Najczęstsze klauzule niedozwolone
Rejestr klauzul niedozwolonych to dowód, że polski przedsiębiorca nie potrafi uczyć się na błędach innych. Bo jeżeli byłoby inaczej to nie musielibyśmy ponownie wymieniać w zasadzie tych samych klauzul, które najczęściej pojawiają się w rejestrze UOKiK.
Do (nie)sławnego rankingu popularności należą przede wszystkim klauzule o treści jak poniżej oraz im podobne (nie zamieszczamy postanowień o identycznym znaczeniu aczkolwiek złożonych z innych wyrażeń):
- „W przypadku niedotrzymania tego obowiązku wszelkie korespondencje wysłane pod wskazany adres uważa się za doręczone (…)”
- „16. Sklep doggie.pl, mimo dołożenia wszelkich starań nie gwarantuje, że prezentowane na stronie towary w formie zdjęć i opisów słownych zawierających dane techniczne towarów nie zawierają braków lub błędów. Ewentualne błędne opisy oraz błędne ceny nie mogą być podstawą do roszczeń”
- „Aquaform S.A. nie ponosi odpowiedzialności za nieterminowe dostarczenie przesyłek przez firmy kurierskie”
- „Wszystkie sprawy sporne, których nie uda się rozwiązać na drodze polubownej, rozstrzygać będzie sąd właściwy rzeczowo dla siedziby Sprzedawcy”
- „Zleceniobiorca zastrzega sobie prawo zmiany powyższego Regulaminu”
- „Reklamacji podlegają wyłącznie wady ukryte powstałe z winy producenta w obuwiu nie zużytym”
- „Klientowi nie przysługuje zwrot wartości świadczeń, których nie wykorzystał z przyczyn nie leżących po stronie organizatora, albo z powodu przerwania jego udziału w imprezie przez służby graniczne lub policję”
- „Odpowiedzialność Organizatora ograniczona jest względem Uczestnika do wysokości wartości Nagrody”
- „Złożenie zamówienia w Sklepie Internetowym firmy Domo-System oznacza zaakceptowanie postanowień tego regulaminu”
Jeżeli któreś z powyższych postanowień znajduje się w Twoim regulaminie, umowie albo stosowanym wzorcu umownym to zalecamy szybką jego weryfikację, samodzielne usunięcie lub w razie wątpliwości kontakt z prawnikiem. Pójście na skróty i kopiowanie regulaminu nawet od największych w danej branży nie jest dobrym rozwiązaniem. Należy pamiętać, że każdy przedsiębiorca odpowiada za swój regulamin, a prawo działa w tym wypadku identycznie niezależnie, czy mamy do czynienia z małym sklepem internetowym, biurem podróży, czy też liderem na rynku.
Najciekawsze klauzule niedozwolone
Poniżej zamieściliśmy dwa postanowienia, które naszym zdaniem są warte uwagi, gdyż zmieniają nieco powszechne wyobrażenie na kwestie związane z reklamacją, czy też gwarancją towaru.
Pierwsze postanowienie dotyczy oddania towaru – w tym wypadku telefonu do naprawy gwarancyjnej i kwestii odpowiedzialności za dane w nim zamieszczone.
Postanowienie, o którym mowa to:
„W żadnych okolicznościach Nokia i Autoryzowany Punkt Sprzedaży i Serwisu Nokia Care nie ponoszą odpowiedzialności za utratę danych zawartych w pamięci telefonu”
Jak wiadomo obecne telefony to już niemal przenośne komputery, które zezwalają na przechowywanie nie tylko danych kontaktowych, ale także zdjęć, dokumentów czy filmów. Oddanie takiej zawartości do serwisu może się wiązać z ryzykiem utraty tych danych, np. przy wgrywaniu nowego oprogramowania, czy też formatowania telefonu. Komentowane postanowienie jest niedozwolone, ponieważ zwalnia wykonawcę naprawy za utratę powyższych danych i to w każdych okolicznościach – nawet w sytuacji, gdy pracownika takiego serwisu umyślnie usunie dane, choć z punktu widzenia naprawy nie było to konieczne. Z naszej strony możemy zalecić, aby przy formułowaniu zapisów regulaminu naprawy / serwisu informować klienta o powyższym ryzyku oraz zalecać mu dokonanie kopii bezpieczeństwa danych. Warto się również zastanowić nad dokonywaniem takich kopii automatycznie przed przystąpieniem do zlecenia.
Kolejne postanowienie również dotyczy problemów związanych z reklamacją i gwarancją, a w zasadzie problem nie odbierania sprzętu pozostawionego w serwisie. Każdy, kto zajmuje się obsługą reklamacji wie, jak duży to jest problem. Nie dziwi więc próba jego rozwiązania, aczkolwiek w tym wypadku cel nie uświęcił środka.
Postanowienie, o którym mowa to:
„Nieodebranie sprzętu w ciągu trzech miesięcy od daty przyjęcia do naprawy, zgodnie z art.180 k.c. w związku z art. 60 k.c., Autoryzowany Serwis Nokia potraktuje jako wolę wyzbycia się własności, co skutkuje uznaniem sprzętu za porzucony”
Kwestionowane postanowienie wypełnia znamiona klauzuli niedozwolonej wskazanej w art.385[3] pkt 2 k.c., ponieważ prowadzi do wyłączenia odpowiedzialności kontraktowej przedsiębiorcy za powierzony mu do naprawy sprzęt oraz uwalnia go z obowiązku zwrotu rzeczy właścicielowi po wykonaniu umowy. Zdaniem sądu, nieodebranie sprzętu w terminie nie może być poczytane jako jego porzucenie.
Co ciekawe postanowienia o identycznej treści było już kwestionowane przez Prezesa UOKiK w jego decyzji z lipca 2011 r (DECYZJA Nr RBG-11/2011). Postępowanie przed UOKiK dotyczyło tego samego przedsiębiorcy, którego dotyczą powyższe wpisy w rejestrze klauzul niedozwolonych. Same wpisy w rejestrze znalazły się natomiast z powództwa wytoczonego przez Stowarzyszenie „Towarzystwo Lexus” w Poznaniu – jak widać polski przedsiębiorca nie ma łatwego życia.
Warto dodać jeszcze, że w postępowaniu przed UOKiK przedsiębiorca zaproponował zapisy, który miałyby zastąpić te kwestionowane. Co ważne zapisy te zostały zaaprobowane przez Prezesa UOKiK, co może być wskazówką dla innych przedsiębiorców zajmujących się obsługą reklamacji. Poniżej przytaczamy zaproponowaną treść nowych zapisów:
„Niniejszym informujemy, iż naprawa telefonu wiąże się z istotnym ryzykiem utraty danych zawartych w pamięci telefonu. W związku z tym użytkownik zobowiązany jest do sporządzenia kopii zapasowej wszystkich danych zawartych w pamięci telefonu, w szczególności książki telefonicznej (kontaktów), plików zdjęciowych lub muzycznych. Informacji dotyczących sposobu wykonania kopii zapasowych danych zawartych w pamięci telefonu udziela Autoryzowany Punkt Sprzedaży i Serwisu Nokia Care lub są one dostępne na stronie internetowej www.ovi.com (gdzie jest dostępne bezpłatne oprogramowanie Ovi Suite).”
Oraz:
„Jeżeli telefon nie zostanie odebrany w uzgodnionym terminie, Autoryzowany Punkt Sprzedaży i Serwisu Nokia Care wzywa klienta w sposób z nim uzgodniony i wskazany powyżej jak również w sposób pisemny do odbioru telefonu w terminie 14 dni od daty otrzymania wezwania. Po bezskutecznym upływie dodatkowego terminu, Autoryzowany Punkt Sprzedaży i Serwisu Nokia Care jest uprawniony do naliczania opłat za bezumowne przechowywanie telefonu. Opłata ta wynosi 5% aktualnie obowiązującej stawki za 1m2 powierzchni magazynowej w mieście siedziby Autoryzowanego Punktu Sprzedaży i Serwisu Nokia Care naliczanej za każdy miesiąc przechowania.”
Powyższe proponowane zapisy oczywiście po dopasowaniu do potrzeb konkretnego przedsiębiorcy mogą być bardzo przydatne w prowadzonej działalności.
Jakie są konsekwencje posiadania klauzul niedozwolonych w swoim regulaminie
Posiadanie klauzuli niedozwolonej to co najmniej trzy zagrożenia dla przedsiębiorcy:
- postępowanie o uznanie postanowienia za niedozwolone
- praktyka naruszająca zbiorowe interesy konsumentów
- straty wizerunkowe
W pierwszym przypadku przedsiębiorca naraża się na poniesienie kosztów postępowania w kwocie około 1500 zł za jedno postanowienie, przy czym częstą praktyką stosowaną przez różnego rodzaju stowarzyszenia jest wytaczanie kilku powództw. W drugim przypadku zagrożeniem jest przede wszystkim kara finansowa do 10 % przychodów za poprzedni rok rozliczeniowy. Trzeci przypadek łączy dwa powyższe, tj. zarówno w przypadku publikacji wpisu w rejestrze klauzul niedozwolonych, jak i wydanie decyzji przez Prezesa UOKiK informacje te są jawne i powszechnie dostępne. W razie wyszukiwania danego przedsiębiorcy w sieci łatwo natknąć się na tego typu informacje, co ma oczywiście duże znaczenie przy podejmowaniu późniejszej decyzji zakupowej.
Jak uniknąć zagrożenia?
Z naszej strony zalecamy regularne monitorowanie stosowanego regulaminu, umowy czy wzorca umowy pod kątem klauzul niedozwolonych. Tylko w ten sposób można ustrzec się zagrożeń wskazanych powyżej.
Podsumowanie
Od stycznia tego roku mamy 173 nowe klauzule niedozwolone. W zeszłym roku opublikowano ich blisko 1400. Warto zatem na bieżąco monitorować swój regulamin albo powierzyć to zadanie wyspecjalizowanej firmie tak aby móc w końcu skupić się na prowadzeniu biznesu.