9 września Sąd Najwyższy (SN) wydał uchwałę, w której stwierdził, że poszkodowany – osoba fizyczna, nieprowadząca działalności gospodarczej – dochodzący roszczeń od ubezpieczyciela z polisy OC posiadaczy pojazdów mechanicznych nie jest konsumentem w rozumieniu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Orzeczenie zapadło w sprawie o sygnaturze III SZP 3/15. Oznacza to, że Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów nie będzie mógł interweniować w interesie osób dochodzących odszkodowania z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, a sam poszkodowany nie będzie mógł korzystać z uprawnień przyznanych konsumentom.
Konsument to strona umowy, a nie ustawy
Niestety samo uzasadnienie uchwały nie jest jeszcze dostępne, ale ze szczątkowych informacji podawanych w mediach możemy się dowiedzieć, że zdaniem Dawida Miąsika, sędziego SN, w sytuacji kiedy „poszkodowany zgłasza roszczenie do ubezpieczyciela, to nie dochodzi do powstania lub zmiany stosunku prawnego. Treść odpowiedzialności ubezpieczyciela wynika z ustawy„. I tutaj warto spojrzeć na definicję konsumenta zawartą w art. 22[1] Kodeksu cywilnego:
Za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Czynnością prawną jest w takim wypadku np. umowa. Natomiast podstawą roszczeń poszkodowanego dochodzącego roszczeń od ubezpieczyciela z polisy OC posiadaczy pojazdów mechanicznych nie jest umowa, a przepisy ustawy (np dotyczące zadośćuczynienia za krzywdę). Strona samej polisy będzie w tym wypadku sprawca samego wypadku, a nie poszkodowany.
UOKiK niezadowolony z orzeczenia Sądu Najwyższego
Poszkodowani w wyniku zdarzeń komunikacyjnych zostaną wyłączeni spod konsumenckiej ochrony UOKiK – to efekt uchwały Sądu Najwyższego. Zdaniem Urzędu, również oni powinni mieć zapewnioną ochronę konsumencką.
W opinii UOKiK, status konsumenta przyznany powinien być każdej osobie fizycznej, o ile działa ona w celu niezwiązanym bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Zwracamy także uwagę na cel ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, którym jest ochrona słabszych, nieprofesjonalnych uczestników rynku przed naruszającymi ich interesy działaniami przedsiębiorców – profesjonalnych podmiotów.
Uchwała SN jest wynikiem zapytania Sądu Apelacyjnego. Zostało ono skierowane przez SA w wyniku apelacji UNIQA Towarzystwo Ubezpieczeń do wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów utrzymującego decyzję Prezesa UOKiK. W decyzji tej Urząd uznał za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów działania UNIQA Towarzystwa Ubezpieczeń polegające na ograniczaniu zakresu odpowiedzialności wobec konsumentów realizujących roszczenie z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego.
Podsumowanie
Z niecierpliwością czekamy na pełne uzasadnienie do wydanej w ostatnich dniach uchwały Sądu Najwyższego. Jeżeli wykładnia przyjęta przez Sąd Najwyższy się utrzyma, to podobna argumentacja może mieć zastosowanie również w innych podobnych sprawach. Nie jest to dobra informacja dla konsumentów, którzy zostali nagle pozbawieni ochrony ze strony UOKiK. Jesteśmy jednak pewni, że orzeczenie to nie zostanie bez wpływu na ewentualne zmiany w przepisach i kwestią czasu są odpowiednie zmiany, które doprecyzują tę kwestię na korzyść konsumentów i UOKiK.
źródło: uokik.gov.pl oraz rzu.gov.pl